Wat je moet weten over oliën, vetten en bak- en-braadproducten

Over de gezondheid van olie en vet bestaat veel verwarring. Lange tijd dachten wetenschappers dat verzadigd vet (zoals roomboter en andere dierlijke vetten) slecht voor het hart en de bloedvaten was en dat onverzadigd vet (zoals zonnebloemolie en andere plantaardige oliën) juist de gezondheid bevorderde. De voedingsindustrie is hier gretig op ingesprongen door overal plantaardige vetten (‘rijk aan linolzuur!’) in te stoppen en een breed scala aan gepatenteerde functional foods met plantaardige olie te produceren.

Nu merken we de gevolgen van deze ontwikkeling: de meeste mensen krijgen via bewerkte voedingsproducten veel te veel plantaardige olie binnen waardoor de gezondheid wordt geschaad. Dankzij misleidende reclame- en voorlichtingscampagnes waarbij cholesterol en verzadigd vet nog steeds als oorzaak van hart- en vaatziekten worden neergezet, durven veel mensen geen gezonde producten als roomboter, eieren en orgaanvlees te eten.

Nu de feiten.

Er bestaan geen gezonde of ongezonde vetten in de natuur. Het is alleen zaak ervoor te zorgen dat je de verschillende typen vet in de natuurlijke onderlinge verhouding consumeert.

In de praktijk betekent dit dat je minder plantaardige olie met veel omega 6-vetzuren moet eten (maar schrap ze niet volledig!) en meer omega 3-vetzuren. Wees niet te scheutig met zonnebloemolie, mijd margarine en eet zo veel mogelijk onbewerkte voeding.

Oliën en vetten worden gebruikt voor verschillende doeleinden. Om in te bakken, als dressing of om brood mee te smeren. Bij het bakken en braden kunnen de meeste soorten olie gemakkelijk beschadigd raken door de hoge temperaturen. De onverzadigde vetten krijgen daardoor ongezonde eigenschappen. Omdat verzadigd vet (roomboter) beter bestand is tegen verhitting, kun je daar het beste in bakken en braden.

Dan zijn er nog de oliën die rijk zijn aan enkelvoudig onverzadigde vetzuren, zoals olijfolie en avocado olie. Ook deze kun je als tweede keus gebruiken om op laag vuur in te bakken, maar pas wel op dat de olie niet gaat roken. Ze lenen zich vooral uitstekend als basis voor dressings. Laat margarine staan als smeermiddel: roomboter en olijfolie zijn gezonde en smakelijke alternatieven.

Extra vierge?

‘Milde olijfolie’ is een mengsel van pure olijfolie en geraffineerde olijfolie plus zonnebloemolie. Hierdoor is het gehalte aan waardevolle stofjes in milde olijfolie lager dan in extra vierge olie. Bovendien kan de zonnebloemolie bij verhitting oxideren. Neem het liefst extra vierge, die is gemaakt van pure olijfolie. Koop plantaardige olie bij voorkeur in een glazen, donkere fles. Het donkere glas voorkomt dat de olie beschadigd raakt door zonlicht. Op een koele, donkere plaats bewaren!

Lees andere interessante feitjes over alle productgroepen uit de supermarkt in het boek De boodschappencoach. Het beste uit de supermarkt.

Deze blog is voor Puur Mieke geschreven door: Ir. Ralph Moorman - Levensmiddelentechnoloog
Specialisatie verband voeding tot hormonen