Koffie, vriend of vijand?

Koffie is een van de meest populaire dranken ter wereld met een wereldwijde consumptie van meer dan negen miljard kilogram per jaar. Maar is het drinken van koffie wel zo gezond? En wat doet cafeïne eigenlijk met je lichaam? Hieronder vertel ik je er alles over.

Koffie is een van de meest populaire dranken ter wereld met een wereldwijde consumptie van meer dan negen miljard kilogram per jaar. In Nederland drinken we per persoon per jaar bijna 7 kilo koffie weg. Dat is gemiddeld iets meer dan 3 koppen koffie per dag. Daarmee staat Nederland op de 5de plek op de lijst van landen naar koffieconsumptie per hoofd van de bevolking. Je kunt je een samenleving zonder koffie bijna niet meer voorstellen.

Cultureel gezien is een kop koffie drinken een gewoonte geworden, hebben we er labels aangeplakt zoals “gezellig” en vieren hippe koffietentjes hoogtij. In een beetje stad koop je op iedere hoek van de straat wel een cappuccino met havermelk of een latte macchiato.

Maar is koffiedrinken wel zo gezond?

Koffie is een natuurproduct. Koffie wordt gemaakt van bonen die eerst gedroogd, gebrand en vervolgens gemalen moeten worden alvorens we ze kunnen gebruiken. Maar zoals over vrijwel alle voedingsmiddelen heeft koffie zowel goede als slechte eigenschappen. De effecten van koffie verschillen van persoon tot persoon, maar wat doet cafeïne met je lichaam? Hieronder vertel ik je er meer over.

Positieve effecten van koffie:

• Koffie is een antioxidant.
• Koffie verlaagt mogelijk het risico op diabetisch type II. De glucoseopname in de cel wordt mogelijk verdubbeld als je koffie drinkt.
• Als je regelmatig koffie drinkt, verklein je het effect op de ziekte van Parkinson.
• Koffie is goed voor je darmflora. Het bevordert de activiteit van goede darmbacteriën. (Heb je vaak last van je darmen? Misschien heb je last van een lekkende darm. Hier lees je meer over het Leaky Gut Syndroom >>)
• Koffie kan je fysieke prestaties verbeteren. De cafeïne in koffie zorgt voor meer adrenaline en cortisol (stresshormonen) in je bloed. Deze hormonen zorgen er op hun beurt weer voor dat je lichaam zich voorbereid op lichamelijke inspanning.

Naast bovenstaande positieve effecten zijn er ook een flink aantal negatieve effecten van koffie, voornamelijk veroorzaakt door de stof cafeïne.

Laten we een klein uitstapje maken en de vraag beantwoorden “Wat is cafeïne eigenlijk?” We kennen allemaal de term wel. Ook weten we dat het naast koffie ook in producten zit zoals cola, chocola en energiedrankjes. Thee bevat ook cafeïne in de vorm van theïne en soms wordt cafeïne toegevoegd aan producten als snoep en kauwgom. Maar cafeïne is een natuurlijke, stimulerende stof die voorkomt in diverse delen van planten waaronder koffiebonen, theebladeren, cacaobonen en kolanoten.

Terug naar de negatieve effecten van cafeïne:

• Zoals al gezegd verhoogt cafeïne de adrenaline- en cortisolspiegels in je bloed. Dit heeft dus ook tot gevolg dat je lichaam een boost krijgt op momenten dat het eigenlijk rust nodig heeft wat kan leiden tot een hoge bloeddruk en hartkloppingen.
• Zo zorgen te hoge cortisolspiegels ervoor dat je onvoldoende melatonine aanmaakt en dus inslaap- en doorslaapproblemen veroorzaakt.
• De Amerikaanse Wake Forest University School of Medicine ontdekte dat cafeïne de doorbloeding in je hersenen vermindert. Dat betekent dat er minder voedingsstoffen worden aangevoerd en ook minder afvalstoffen worden afgevoerd wat op lange termijn gevolgen kan hebben voor hersenfuncties.
• Cafeïne vermindert de werking van sommige medicijnen zoals voor reumatoïde artritis en schildklierhormoon medicatie.
• Andere veel gehoorde “bijwerkingen” van cafeïne gebruik zijn angst, ongerustheid en snel geïrriteerd  zijn. Ook zijn brandend maagzuur en reflux vaak terug te leiden naar het gebruik van cafeïne.
• Geen negatief effect van cafeïne, maar wel belangrijk om te weten is dat er aardig wat bestrijdingsmiddelen worden gebruikt bij de teelt en opslag van de koffiebonen. Meer lezen over biologische voeding en het gebruik van bestrijdingsmiddelen? Lees hier verder >>

Is cafeïne of koffie verslavend?

De Jellinek kliniek zegt niet echt. Het scoort matig op het vlak van “afhankelijkheid”. Wel erkennen ze dat er een bepaalde mate van geestelijke afhankelijkheid is. Sommige mensen kunnen echt naar een kop koffie verlangen. Maar, zo stellen ze, in tegenstelling tot andere verslavingen is het niet zo erg dat je niet zonder kunt.

Mocht je ooit zijn gestopt met het drinken van koffie dan kan het zijn dat je last hebt gehad van “onthoudingsverschijnselen” ofwel ontwenningsverschijnselen. Hieruit blijkt de lichamelijke afhankelijkheid. Als je vaak en veel koffie drinkt, heb je ook steeds meer cafeïne nodig om hetzelfde effect te bereiken. Veel genoemde afkickverschijnselen bij het stoppen met cafeïne zijn: hoofdpijn, vermoeidheid, brainfog, minder focus en snel geïrriteerd zijn/kort lontje hebben. Deze ontwenningsverschijnselen kunnen 2 tot zelfs 9 dagen aanhouden afhankelijk van de hoeveelheid koffie die je ervoor dronk.

Cafeïnevrije koffie – is dat dè oplossing?

Er bestaan geen cafeïnevrije koffiebonen dus om koffie cafeïnevrij te maken ondergaat de koffie een proces waarbij chemicaliën worden gebruikt. Daarnaast bevat cafeïnevrije koffie wel nog iets van cafeïne. Om je een idee te geven: een kop filterkoffie van 125 ml bevat 85 mg cafeïne, een kopje Senseo van 125 ml bevat 100 mg cafeïne, een blikje cola van 330 ml bevat 33 mg en een kop cafeïnevrije koffie 3 mg. 

Alternatieven voor koffie

Wil je koffie blijven drinken, kies dan voor een biologische koffie en drink niet meer dan 2 koppen per dag in de ochtend, minimaal 2 uur na het opstaan. Wil je voor een natuurlijker alternatief gaan dan zou je kunnen denken aan Chikko Not Coffee. Deze “koffie” is gemaakt van chicorei, een wortel die familie is van de andijvie en witlof. De chicorei ondergaat hetzelfde proces als de koffieboon. Hij wordt gedroogd, gebrand en gemalen. De “koffie” is super eenvoudig en snel te bereiden door te mengen met gekookt water of warme plantaardige melk.

Chikko Not Coffee is te verkrijgen in een verpakking met 20 losse sachets of in een grote pot van 150 gram.